Wettelijke grondslag
Op deze pagina vindt u informatie over de wetten die van toepassing zijn op vreemdelingendetentie.
Er bestaan twee soorten regimes voor vreemdelingen in vreemdelingendetentie. Migranten kunnen enerzijds verblijven onder het regime van beperkte gemeenschap uit de Penitentiaire beginselenwet. Dit is het regime dat ook van kracht is in reguliere huizen van bewaring waar voorlopig gehechten verblijven. Daarnaast kunnen migranten verblijven onder het Reglement regime grenslogies. Deze regimes zijn van toepassing op vreemdelingenbewaring tot de invoering van de nieuwe wet: De Wet terugkeer en vreemdelingenbewaring.
De aanhouding
Wanneer migranten binnen Nederland worden aangehouden en het redelijk vermoeden bestaat dat zij onrechtmatig in Nederland verblijven, kunnen zij op grond van art. 50 van de Vreemdelingenwet naar het politiebureau worden gebracht. Hier mogen zij maximaal 6 uur verblijven. Hierna kunnen zij 5 dagen in een politiecel worden geplaatst. In deze periode onderzoekt de vreemdelingenpolitie of de migrant rechtmatig in Nederland verblijft.
Regels binnen vreemdelingenbewaring (Penitentiaire Beginselenwet)
Indien de migrant onrechtmatig in Nederland verblijft en het land dient te verlaten, wordt hij in vreemdelingenbewaring geplaatst. Vreemdelingenbewaring kan maximaal 18 maanden duren. De migranten verblijven dan onder het regime van beperkte gemeenschap uit de Penitentiaire beginselenwet.
Regels binnen grensdetentie (Reglement regime grenslogies)
Migranten die zonder toestemming en zonder de benodigde papieren Nederland binnen willen komen, kunnen bij de grens worden aangehouden op basis van artikel 6 van de Vreemdelingenwet. Zij worden dan in grensdetentie geplaatst. Dit zijn grenshospitium waar migranten moeten verblijven in afwachting van een beslissing op een verblijfsvergunningsaanvraag (maximaal 6 weken) of op uitzetting uit Nederland. Zo wordt voorkomen dat deze migranten Nederland illegaal binnenkomen. Zij verblijven hier onder het Reglement regime grenslogies.
Wetsvoorstel Wet terugkeer en vreemdelingenbewaring
Op 13 september 2013 kondigde toenmalig staatssecretaris Fred Teeven de nieuwe Wet terugkeer en vreemdelingenbewaring aan, waarmee het regime van de vreemdelingenbewaring uit de Penitentiaire beginselenwet wordt gehaald en een eigen bestuursrechtelijke regeling krijgt. De nieuwe wet die moet zorgen voor een eigen bestuursrechtelijk kader voor vreemdelingendetentie is op 19 juni 2018 aangenomen door de Tweede Kamer. Nadat de Eerste Kamer op 20 juni 2020 een wijziging heeft toegevoegd ligt het voorstel opnieuw bij de Tweede Kamer.