Nederland moet het EU Asiel- en Migratiepact uitvoeren. Hoe? Daar vinden wij wat van!
Vorig jaar is het EU- Asiel en Migratiepact aangenomen. In 2026 moet het pact in de Nederlandse wetgeving zijn opgenomen. Daarvoor heeft Nederland een Implementatiewet opgesteld.
Meldpunt Vreemdelingendetentie heeft in samenwerking met andere organisaties die opkomen voor de rechten van ongedocumenteerden een reactie op de implementatiewet bij de internetconsultatie ingediend. In deze brief pleiten wij voor het waarborgen van de asielprocedure, het inrichten van grens- en terugkeerprocedures buiten detentie en speciale aandacht voor de behoeften en omstandigheden van staatlozen.
In de Implementatiewet staan maatregelen die een negatieve impact zullen hebben op een zorgvuldig verloop van de asielprocedure. Zo staat er in de wet dat er gebruikt gemaakt zal worden van ‘versnelde’ procedures voor specifieke gevallen. Hieronder vallen onder andere asielzaken die minder kans van slagen hebben en zaken van openbare orde en veiligheid. Deze maatregelen leiden mogelijk tot een hoger aantal onterecht afgewezen asielzoekers en versterkt de kwetsbare positie van mensen die niet veilig kunnen terugkeren naar hun land van herkomst. Wij roepen daarom op om inperkingen op de reguliere asielprocedure zoveel mogelijk te beperken en niet te implementeren.
In het Migratiepact wordt onderschreven dat vreemdelingendetentie een administratieve maatregel en géén straf is. Toch zijn toestanden die plaatsvinden in vreemdelingendetentie niet anders dan in een gevangenis. Het Justitieel Complex Schiphol is een cellencomplex met isoleercellen, amper recreatiemogelijkheid, nauwelijks contactmogelijkheden met de buitenwereld (zoals inname van mobiele telefoon) en minimale interne vrijheden. Vanwege een personeelstekort worden mensen momenteel bovendien verplicht voor lange periodes vastgezet in hun cel.
In het Migratiepact staat dat detentie alleen in noodzakelijke gevallen toegepast dient te worden, wanneer andere dwingende maatregelen niet effectief kunnen worden toegepast. Wij pleiten in de consultatiebrief voor het onderzoeken van alternatieven voor vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals een periodieke melding, borgsom, garantstelling of het voorleggen van documenten. Dit is gezien de hoge kosten van vrijheidsbeperking ook financieel gunstiger. Ook moeten kinderen altijd uitgesloten worden van detentie-maatregelen.
Tot slot vragen we speciale aandacht voor de situatie van staatlozen. Staatloze personen beschikken niet over een nationaliteit en een land waarnaar zij kunnen terugkeren. Wij pleiten ervoor om hun toegang te geven tot het grondgebied. Het ontbreken van een terugkeer-optie mag niet luiden tot langdurige detentie of een voortdurende situatie in limbo.
Lees de volledige brief hier: Overheid.nl | Consultatie Uitvoerings- en implementatiewet Asiel- en Migratiepact 2026, reactie