Vanaf 9 maart wordt er in detentiecentrum Rotterdam (DCR) een aangepast dagprogramma gehanteerd vanwege tekort aan personeel. Dit tekort aan personeel is ontstaan doordat Brabantse medewerkers thuis moesten blijven vanwege de coronamaatregelen. Het aangepaste dagprogramma houdt in dat de ingeslotenen tussen 8.00 en 12.00 uur en tussen 13.00 en 15.00 uur om de beurt in kleinere groepen de cel uit mogen. Concreet betekent dit dat ingeslotenen in de ochtend twee uur en in de middag anderhalf tot twee uur uit hun cel mogen. Ingeslotenen zitten dus minimaal twintig uur per dag op cel. In de uren dat ingeslotenen uit hun cel kunnen worden er weinig activiteiten aangeboden. Zo is de sportruimte gesloten, kan er niet meer worden gespeeld op de Playstation en zijn de kookmogelijkheden beperkt. De ingeslotenen zijn door middel van een brief op de hoogte gesteld van het aangepaste dagprogramma. Ook zijn er briefjes opgehangen met informatie hoe je goed je handen kunt wassen. Het Meldpunt krijgt telefoontjes van ingeslotenen die gefrustreerd zijn over het aangepaste dagprogramma. Ook vertellen zij zich te vervelen nu het aantal activiteiten is beperkt en zij vele uren op cel moeten doorbrengen.

De vreemdelingenkamer van de Rechtbank Amsterdam heeft op 10 maart 2020 de bewaring van een vreemdeling opgeheven omdat geen zicht bestaat op uitzetting. De vreemdeling heeft een Dublin-claim naar Italië, maar dit land heeft de grenzen gesloten vanwege het coronavirus. Als er geen zicht meer bestaat op uitzetting, kan de Nederlandse overheid een vreemdeling niet langer rechtmatig vasthouden.

Op 13 maart heeft het kabinet besloten dat ingeslotenen vanaf 14 maart geen bezoek meer mogen ontvangen, met uitzondering van advocaten. Dit heeft als doel om het aantal contacten en daarmee het risico op besmetting te beperken. In DCR is er naast het stopzetten van de reguliere bezoeken, ook geen mogelijkheid meer om goederen in te voeren. Hierdoor kunnen ingeslotenen ook geen extra spullen of contant geld meer ontvangen.

In de brief van het kabinet werd ook vermeld dat ingeslotenen ruimere mogelijkheden voor telefonisch contact geboden zouden krijgen en waar mogelijk ook via skype contact kunnen onderhouden. De ingeslotenen in DCR hebben tot op heden eenmalig €25 gestort gekregen op de telefoonkaart om te kunnen bellen. Voor ingeslotenen die met familie in het buitenland moeten bellen is dat geld snel op en is het dus niet goed mogelijk om contact met familie en vrienden te onderhouden. Het Meldpunt sprak met meerdere ingeslotenen die hier veel stress door ervaren. Zo vertelde een man dat hij zijn zwangere vrouw die binnenkort gaat bevallen niet kon spreken omdat hij geen geld meer heeft om te bellen.

In Engeland hebben verschillende organisaties gepleit voor de vrijlating van vreemdelingen in detentie om het risico van ongecontroleerde corona uitbraken tegen te gaan. Tien organisaties die opkomen voor migranten en mensenrechten hebben een brief opgesteld waarin zij stellen dat er een reëel risico is op een ongecontroleerde uitbraak van Covid-19 in een vreemdelingenbewaring. Zo stellen zij: “We are concerned that if the government does not act now detainees will continue to be held in close proximity in a high-risk environment, leading to a preventable spread of the virus and losses of life”.

In het detentiecentrum vlakbij Heathrow zijn mensen die mogelijk besmet zijn geïsoleerd. Er worden vragen gesteld over de werkwijze en controle mechanismen bij mogelijke besmettingen. Daarnaast zijn advocaten bezorgd dat het huidige detentie en deportatie beleid niet enkel de personen in detentie aan risico blootstelt, maar ook het grotere publiek. Binnenlandse Zaken zegt de deportaties door te laten gaan, maar doordat veel vluchten worden uitgesteld door corona zal het uitvoeren van de deportaties moeizaam gaan. Detention Action heeft de staat zelfs opgeroepen om voor de vrijlating van vreemdelingen te pleiten vanwege corona: “As the UK braces itself for this pandemic and as borders close the Home Office must take swift action to prevent a human catastrophe, ” aldus Detention Action.

Op 15 maart 2020 stuurde de Minister van Justitie en  Veiligheid een brief naar de Tweede Kamer waarin een aantal vervolgmaatregelen stonden die zouden moeten helpen met de aanpak van het coronavirus. Veel van deze maatregelen hebben invloed op de migratieketen. Asielzoekers die in Nederland aankomen zullen vanaf nu niet meer tot de COA-opvang worden toegelaten. Zij zullen ook niet meer geïdentificeerd of geregistreerd worden. Gehoren door de IND zullen niet doorgaan en de DT&V stopt met het voeren van terugkeergesprekken: ‘’Omdat reisbewegingen beperkt zijn en de mogelijkheden tot terugkeer daardoor ook beperkt zijn, zal in bijna alle gevallen het te verwachten resultaat van een terugkeergesprek niet opwegen tegen de risico’s uit het oogpunt van volksgezondheid.’’

Doordat de IND en DT&V grotendeels hun werk staken is het niet mogelijk meer om vreemdelingen uit te zetten. Het Meldpunt hoopt dan ook dat vreemdelingen in vreemdelingendetentie zo snel mogelijk worden vrijgelaten.

Op 16 maart heeft het Meldpunt Vreemdelingendetentie een oproep gedaan aan de Tweede Kamer om vreemdelingen in vreemdelingendetentie per direct vrij te laten. De DT&V is namelijk gestopt met terugkeergesprekken omdat de resultaten van dergelijke gesprekken niet zouden opwegen tegen de risico’s vanuit het oogpunt van de volksgezondheid. Hiermee wordt gedoeld op het feit dat diverse landen, zoals Italië en Marokko, in verband met het coronavirus de grenzen hebben gesloten. Dit maakt uitzetting naar deze landen onmogelijk. Hierdoor kunnen er vraagtekens worden geplaatst bij de legitimiteit van vreemdelingendetentie. Immers zorgt het voorlopig staken van terugkeergesprekken, beperkte toegang tot vluchten en het sluiten van landsgrenzen ervoor dat er niet langer ‘zicht op uitzetting’ is. Zonder dat aan dit vereiste wordt voldaan vervalt de grondslag voor het vasthouden van vreemdelingen in detentie. Met name de groep mensen voor wie uitzetting op dit moment onmogelijk is zou dan ook vrijgelaten moeten worden.

Het is daarbij wel belangrijk dat deze mensen niet op straat belanden. Vanwege het corona virus kunnen opvanglocaties niet iedereen opvangen. Gelukkig is er een grote groep vreemdelingen die een sociaal netwerk heeft in Nederland en bij familie of vrienden kan verblijven. Er kan dan overgegaan worden tot een meldplicht als alternatief voor detentie.

Uitgangspunt zou in ieder geval moeten zijn dat er toezicht blijft op de gezondheid van de mensen. Naar de mening van het Meldpunt kan detentiecentrum Rotterdam daar op dit moment onvoldoende garantie voor bieden. Vreemdelingen zitten namelijk meer dan 20 uur per dag met z’n tweeën opgesloten op een cel vanwege het coronavirus en het daardoor ontstane tekort aan personeel. Tijdens de vrije uren kunnen ingeslotenen niet naar de fitnessruimte en nauwelijks activiteiten ondernemen. Dit zorgt voor veel verveling en onrust onder de ingeslotenen. Ook binnen de medische dienst is er personeelstekort en dat zorgt voor lange wachtrijen voor medische zorg. Hierdoor is er minder zicht op mogelijke besmetting en stelt anderen in detentie (zowel ingeslotenen als het personeel) bloot aan onnodig risico.

Tenslotte zouden er ruimere telefooncredits en skypemogelijkheden moeten worden aangeboden in detentie. Vooralsnog is daar onvoldoende aan voldaan. En dat terwijl in een tijd waarin contact onmisbaar is, waarin ook familieleden of kennissen van vreemdelingen ziek kunnen worden, contactmogelijkheden van essentieel belang zijn.

Het Meldpunt heeft dan ook een dringende oproep aan de Nederlandse overheid gedaan om een menselijke behandeling van vreemdelingen te garanderen en hen per direct vrij te laten.

Op 17 maart hebben de Spaanse autoriteiten de eerste acht ongedocumenteerden uit vreemdelingendetentie (CIE) in Valencia vrijgelaten op bevel van het Algemeen Commissariaat voor Vreemdelingenzaken. In Spanje zijn alle landsgrenzen gesloten door de corona crisis. Hierdoor is er geen zicht meer op uitzetting en vervalt wettelijke grondslag om ongedocumenteerden in detentie te plaatsen.

Op 18 maart publiceerde Amnesty International een brief waarin zij een oproep doen aan alle regeringen en actoren die betrokken zijn bij de maatregelen omtrent de corona crisis, om deze maatregelen in overeenstemming te houden met internationale mensenrechten en wetgeving. Daarbij moet rekening worden gehouden met de specifieke behoeften van risicogroepen.

In de brief wordt stilgestaan bij de veel mensenrechten en waarborgen. Hierna volgen een paar belangrijke punten:

Quarantaine: het plaatsen van mensen in quarantaine beperkt hun recht op vrij verkeer. Dit kan belemmeringen met zich meebrengen voor toegang tot basisbehoeften zoals voedsel, hygiëne en gezondsheidszorg. Ook kan dit nadelige financiële gevolgen hebben. Amnesty doet de aanbeveling dat alle rechten van mensen die in quarantaine zitten worden beschermd en gerespecteerd.

Reisbeperkingen en -verboden: het beperken en verbieden van reizen is van invloed op het recht op vrij verkeer, waaronder de vrijheid om elk land te verlaten en de mogelijkheid om het eigen land binnen te gaan. Deze maatregelen belemmeren onder meer mensen die hun familie proberen te bereiken. Amnesty stelt dat indien deze beperkingen toch noodzakelijk zijn deze in overeenstemming met internationale verdragen (ICCPR) moeten zijn.

Toegang tot informatie: Amnesty stelt dat een belangrijk aspect van de gezondheidszorg is dat deze toegankelijk is voor getroffen individuen en gemeenschappen en dat deze groepen recht hebben op duidelijke informatie over de aard van de gezondheidsbedreiging, de risico’s en de noodzakelijke maatregelen, en vroegtijdig worden gewaarschuwd over mogelijke gevolgen.

Preventieve zorg, goederen en middelen: het recht op gezondheid omvat preventie, behandeling en bestrijding van ziekten. Dit verplicht overheden tot het verlenen van preventieve zorg, goederen, diensten en informatie aan alle personen van getroffen staten over hoe zij zich kunnen beschermen. Het is van belang dat deze goederen voor iedereen beschikbaar en betaalbaar zijn, zoals ontsmettingsmiddelen en maskers.

Verschillende impact op bepaalde groepen: bepaalde groepen, zoals ouderen en zieken, lopen een groter risico ten aanzien van het virus. Overheden moeten rekening houden met de impact van de getroffen maatregelen voor al deze verschillende groepen en zoeken naar een passende oplossing.

Sociale zekerheid: de getroffen maatregelen vanwege het virus hebben nadelige gevolgen voor mensen die werken in onveilige arbeidsvormen zoals mensen die illegaal werken. Zij hebben vaak geen recht op sociale zekerheid en hebben door de crisis minder tot geen inkomen. Amnesty doet de oproep om iedereen toegang tot sociale zekerheid te geven.

Herstel op de lange termijn: op de lange termijn zullen de landen die het zwaarst getroffen zijn door het virus internationale steun en solidariteit nodig hebben bij de wederopbouw van gezondheidsstelsels en economieën.

Het Franse waarnemingscentrum voor detentie van vreemdelingen (OEE) maakt zich zorgen om de mannen, vrouwen en kinderen die nog steeds worden vastgehouden in administratieve detentiecentra (CRA), detentiefaciliteiten (LRA) en wachtruimtes (ZA). Dit is namelijk strijdig met de boodschap die premier Emmanuel Macron verkondigt nu Frankrijk op slot gaat, namelijk het hebben van ‘solidariteits- en verantwoordelijkheidsgevoel’ voor elkaar.

De onmiddellijke vrijlating van deze mensen is een absolute vereiste volgens het OEE. Zij kunnen namelijk alleen in bewaring worden gesteld indien er een mogelijkheid bestaat tot uitzetting. De uitzetting van deze mensen is echter onmogelijk om de volgende redenen: Ten eerste omdat de meeste luchtverbindingen met landen waarnaar de ongedocumenteerden uitgezet worden beperkt zijn. Ten tweede omdat de uitzetting in strijd zou zijn met de aanbevelingen van de Wereld Gezondheids Organisatie, die tot doel hebben de risico’s van verspreiding van het coronavirus te beperken.

Aanvullende redenen om over te gaan tot vrijlating van ongedocumenteerde vreemdelingen zijn als volgt:
– Er zijn geen toereikende maatregelen genomen om deze groep te beschermen tegen de risico’s van besmetting.
– Er zijn onvoldoende maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat er geen personen het detentiecentrum binnenkomen die drager zijn van het virus.
– Doordat mensen binnen het detentiecentrum niet voldoende afstand van elkaar kunnen houden worden de voorschriften van het Ministerie van Volksgezondheid niet opgevolgd.
– Ingeslotenen worden niet altijd op de hoogte gehouden van de risico’s van eventuele besmettingen door Covid-19 en door de regering genomen maatregelen.

In Franse gevangenissen worden wel maatregelen genomen om contacten met mensen van buiten detentie te beperken door schorsing van bezoek en sociaal-culturele activiteiten. Maar het personeel heeft geen maatregelen getroffen om zichzelf en de gevangenen te beschermen tegen eventuele besmettingen. Zij dragen geen handschoenen en maskers als bescherming. Hiernaast ontvangen gedetineerden niet de laatste informatie over de getroffen maatregelen en de voortgangen van het virus.

Het is ondenkbaar dat de Franse regering niet het initiatief neemt om de ingeslotenen in onvoorwaardelijke vrijlating te stellen nu zij zijn blootgesteld aan gezondheidsrisico’s.

Het Meldpunt sluit zich aan bij de redenering van het OEE en hoopt dat er ook in Nederland wordt overgegaan tot de vrijlating van vreemdelingen in vreemdelingendetentie

Op donderdag 19 maart zijn er 64 mensen vrijgelaten uit DCR en overgebracht naar het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Deze mensen waren allemaal Dublin-claimanten. Een Dublin-claim betekent dat een ander land in Europa verantwoordelijk is voor het asielverzoek van een persoon. Vanwege het coronavirus zijn veel asielprocedures gestaakt en kunnen deze mensen niet worden uitgezet.

Het Meldpunt kreeg diverse telefoontjes van ingeslotenen uit DCR die vertelden dat er met ingang van het weekend opnieuw minder personeel in het detentiecentrum zou zijn. Zo zouden psychologen thuis gaan werken en afspraken met patiënten via een videogesprek doen. Met name de mensen die op de Extra Zorg Afdeling (EZA) zitten maken zich zorgen hierover. Ze zijn bang dat zij nu minder medische hulp zullen krijgen. Andere ingeslotenen vertelden ons dat er nu per afdeling ongeveer vier bewakers aanwezig zijn.

Op donderdag 19 maart werd het Meldpunt geïnterviewd voor het radioprogramma EenVandaag. Het Meldpunt vertelt tijdens dit interview over de situatie in detentiecentrum Rotterdam vanwege het coronavirus. Er wordt uitgelegd dat ingeslotenen vanwege de crisis en een tekort aan personeel zeker 20 uur per dag met z’n tweeën opgesloten worden in de cel. Ook wordt verteld dat er weinig activiteiten mogelijk zijn en dat ingeslotenen geen bezoek van familie of vrienden meer mogen ontvangen.

Het Meldpunt heeft verder uitgelegd dat vanwege het sluiten van landsgrenzen en het staken van terugkeergesprekken er niet langer ‘zicht op uitzetting is’. De wet is dan heel duidelijk en stelt dat vreemdelingen zonder zicht op uitzetting moeten worden vrijgelaten. Vervolgens is er gesproken over de groep van 64 vreemdelingen die zijn vrijgelaten. Daarbij werd ook een woordvoerder van het COA geïnterviewd en hij bevestigde dat deze groep bij het COA is aangekomen. Hij vertelde dat er vanwege het coronavirus geen nieuwe asielzoekers in Nederland worden binnengelaten en dat er dus voorlopig plek is om de groep op te vangen. Normaal gesproken doet het COA dat niet maar vanwege het coronavirus moet voorkomen worden dat mensen op straat komen te slapen. Hij legde daarbij wel de nadruk dat de opvang een zeer tijdelijke oplossing is.

Het Meldpunt is blij dat het COA mensen kan opvangen in deze tijd van crisis maar deelt daarnaast ook hun zorgen over opvangplekken. Gelukkig is er ook een grote groep vreemdelingen die familie en vrienden heeft in Nederland waar zij kunnen verblijven nadat ze worden vrijgelaten. Toch is er ook een groep die tussen wal en schip valt; zij hebben geen recht op opvang en hebben ook geen sociaal vangnet. Dit is een zeer kwetsbare groep die nog kwetsbaarder wordt als ze op straat komt te staan. Het is belangrijk dat er een oplossing wordt bedacht voor deze mensen. Het Meldpunt hoopt dat de regels omtrent opvang tijdelijk versoepeld kunnen worden. De corona crisis is zwaar voor iedereen en het is belangrijk om elkaar zoveel mogelijk te helpen en te zorgen dat iedereen toegang heeft tot onderdak en medische zorg.

De Belgische krant ‘Het laatste Nieuws’ (HLN) publiceerde op 19 maart een artikel waaruit blijkt dat de 200 vreemdelingen vrijgelaten worden als gevolg van de corona crisis’. Volgens de Belgische Dienst Vreemdelingenzaken gaat het om kwetsbare personen en om ongedocumenteerden die van de wetgever vrij moesten komen, maar als gevolg van het coronavirus niet met het vliegtuig kunnen worden uitgezet.

Deze groep mensen verbleef in gesloten centra in Brugge, Merksplas, Vottem en Steenokkerzeel waar zij in afwachting waren om te mogen blijven in België of te worden uitgezet. De groep mensen bestaat uit mensen met chronische ziekten zoals diabetes of hartaandoeningen, Dublin-claimanten en personen die geen feiten tegen de openbare orde hebben gepleegd. “De 304 [ongedocumenteerden] die bijvoorbeeld een veroordeling op liepen, blijven wél vastzitten”, benadrukt DVZ-woordvoerder Geert De Vulder.”

Het is niet duidelijk waar de 200 vrijgelaten mensen momenteel verblijven.

FNV Dienst Justitiële Inrichtingen (FNV-DJI) maakt zich grote zorgen over het gebrek aan de anderhalve meter afstand tussen personeel en gedetineerden. De bond roept op om de meerpersoonscellen per direct te sluiten. De kans dat mensen worden geïnfecteerd met het coronavirus neemt onverantwoord toe als zij het grootste gedeelte van de dag met twee mensen op een cel verblijven.

Volgens bestuurder Koenen is het van levensbelang dat de 1,5 meter afstand wordt gehandhaafd. Sporten is dan ook alleen mogelijk als dit op een manier gebeurt waarbij deze afstand aangehouden kan worden. In gevangenissen wordt er volgens Koenen nog te weinig door het personeel op geattendeerd dat mensen afstand moeten houden van elkaar en houden ingeslotenen te weinig afstand tot elkaar.

Het Meldpunt maakt zich ook zorgen om de meerpersoonscellen. Via telefoontjes van ingeslotenen uit DCR horen wij dat bijna iedereen samen op een cel zit.

Het interview van Eenvandaag met het Meldpunt en het COA is gepubliceerd in dit artikel. We zijn blij dat er steeds meer aandacht komt voor de gevolgen van de corona crisis voor vreemdelingen. Doordat de ernst van de situatie in vreemdelingendetentie door het virus en de kwetsbaarheid van de groep aan het licht wordt gebracht zal de Nederlandse overheid hopelijk snel besluiten tot onmiddellijke vrijlating.

Het Europese Comité ter voorkoming van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (CPT) stelt dat de maatregelen die in de detentiecentra worden genomen om het coronavirus tegen te gaan nooit mogen leiden tot inhumane of vernederende behandeling van gedetineerden. Om iedereen hieraan te herinneren komt het CPT daarom met de volgende beginselen die gehanteerd zouden moeten worden bij de behandeling van gedetineerden, ook ten tijde van deze crisis:

1) Onderneem actie om de gezondheid en veiligheid van gedetineerden te waarborgen, dit zorgt er tegelijkertijd voor dat de gezondheid en veiligheid van het personeel wordt beschermd.
2) WHO-richtlijnen, nationale- en klinische richtlijnen om het virus te bestrijden moeten worden gerespecteerd en toegepast worden in detentiecentra.
3) De beschikbaarheid van het personeel moet worden versterkt en het personeel moet professionele steun krijgen. Ook moeten zij gezondheids- en veiligheidsbescherming en training krijgen om hun taken te kunnen blijven doen in detentiecentra.
4) Elke corona maatregel waar een gedetineerde mee te maken krijgt moet noodzakelijk zijn en een wettelijke basis hebben. De maatregel moet proportioneel zijn en respectvol voor menselijke waardigheid. Tot slot moet er van de maatregelen een einddatum bekend zijn. Gedetineerden moeten hierover geïnformeerd worden in een taal die zij begrijpen.
5) Er moet gekeken worden naar alternatieven op de ontneming van iemands vrijheid. Zo moet er gekeken worden naar alternatieven op voorlopige hechtenis, moeten straffen worden herzien en moeten mensen (eerder) worden vrijgelaten. Vreemdelingen zouden op dit moment zo min mogelijk moeten worden vastgezet.
6) Wat betreft de gezondheidszorg moet er veel aandacht besteed worden aan de specifieke behoeften van gedetineerden. Dit moet vooral gebeuren bij kwetsbare groepen als ouderen of mensen met al bestaande medische problemen. Daarnaast zouden gedetineerden aanvullende psychologische steun moeten krijgen van het personeel.
7) In tijden van een pandemie is het redelijk dat niet-essentiële activiteiten in detentiecentra niet doorgaan. Hierbij moeten wel de fundamentele rechten van gedetineerden gerespecteerd worden. Hierbij kan gedacht worden aan het recht op goede persoonlijke hygiëne en het recht op verblijf in de buitenlucht. Het niet kunnen ontvangen van bezoek zou gecompenseerd moeten worden met met andere mogelijkheden tot communicatie met de buitenwereld.
8) Een persoon die in isolatie of quarantaine is geplaatst doordat hij geïnfecteerd is met het coronavirus zou nog steeds elke dag betekenisvol menselijk contact moeten krijgen.
9) Bij de behandeling van een besmette gedetineerde moeten belangrijke waarborgen gerespecteerd worden. Zo moet er bijvoorbeeld toegang zijn tot een advocaat en dokter. Ook dienen er voorzorgsmaatregelen getroffen te worden, zoals het dragen van een masker, indien noodzakelijk.
10) Het monitoren door instituties als Nationale Preventie Mechanismen (NPMs) en de CPT is een essentiële waarborg bij de behandeling van besmette personen. Staten zouden toegang moeten blijven geven tot dit soort monitorende instanties voor gedetineerden en gedetineerden in quarantaine.

De afgelopen paar dagen heeft Engeland bijna 300 vreemdelingen die zich in vreemdelingenbewaring bevonden vrijgelaten vanwege de corona crisis. Zoals eerder verteld hebben diverse organisaties in Engeland actie gevoerd om vreemdelingen vrij te krijgen, waaronder ‘Detention Action’. Een juridische procedure is opgestart om de vreemdelingen die zich in vreemdelingenbewaring bevinden zo snel mogelijk vrij te laten. Vermoedelijk bevinden zich nu nog meer dan 900 vreemdelingen in bewaring. Detention Action betoogde dat het ministerie van Binnenlandse Zaken ingesloten vreemdelingen niet had beschermd tegen de uitbraak van het coronavirus en niet kon vaststellen welke gedetineerden een bijzonder risico liepen op ernstig letsel of zelfs dodelijke gevolgen als ze het virus zouden oplopen vanwege hun leeftijd of onderliggende gezondheidsproblemen. Op 25 maart zal een hoorzitting plaatsvinden waarin wordt beoordeeld of de rest van de vreemdelingen in bewaring ook moeten worden vrijgelaten. Deze uitspraak is nog niet gepubliceerd.

In heel Nederland geldt dat mensen anderhalve meter afstand van elkaar moeten houden. Vanaf 23 maart geldt deze regel ook in DCR, vertellen ingeslotenen aan het Meldpunt. Dit zou onder meer gevolgen hebben voor het koken; zo mogen er niet meer dan twee personen tegelijk in de keuken zijn. De ingeslotenen balen hiervan omdat koken nog een van de weinige overgebleven activiteiten is. Doordat de ingeslotenen namelijk maar een paar uur per dag de cel uit mogen komt niet iedereen aan de beurt om te koken door deze maatregel. Daarnaast is het voor de ingeslotenen lastig om 1,5 meter afstand te houden van elkaar. Immers zitten zij het grootste gedeelte van de dag op een cel van ongeveer 10m2 met iemand samen.

De Rechtbank Den haag heeft bepaald dat een Marokkaanse vreemdeling niet vrijgelaten zal worden uit vreemdelingendetentie. Deze uitspraak werd gedaan terwijl Marokko de grenzen heeft gesloten en aan de vreemdeling vooralsnog geen laissez-passer is uitgereikt. De IND verweerde zich door te stellen dat dit slechts een tijdelijke situatie is wat niet betekent dat er geen zicht meer is op uitzetting.

De Rechtbank is het eens met de IND. In de uitspraak staat: ‘De uitzettingsbelemmeringen zijn naar hun aard echter tijdelijk. Op dit moment ziet de rechtbank daarom […] geen aanleiding om te oordelen dat het zicht op uitzetting naar Marokko, dan wel Algerije, op een zodanige manier ontbreekt dat tot opheffing van de maatregel dient te worden overgegaan.’ Ook stelt de Rechtbank dat de redelijke termijn van bewaring nog niet in het geding is. De vreemdeling moet dus in DCR blijven.

Het Meldpunt betreurt deze uitspraak. Hoewel de beperkende maatregelen omtrent corona van tijdelijke aard zijn, is er op dit moment te veel onduidelijkheid over hoelang deze nog in stand blijven. Ook is de Rechtbank niet ingegaan op de medische zorg in DCR; deze is niet toereikend om besmetting met het virus te voorkomen. Het is onbegrijpelijk dat de Rechtbank deze overweging niet heeft meegenomen in haar besluit.

Op dinsdag 24 maart krijgt het Meldpunt veel telefoontjes van ingeslotenen die zeggen steeds meer stress te ervaren door de strenge maatregelen. Door de vele uren op cel en het gebrek aan activiteiten begint de verveling toe te slaan. Veel ingeslotenen vertellen dat ze tijd proberen te doden door te slapen. Zo vertelt een ingeslotene: “Ik slaap de hele dag, er is nu toch niets waarvoor ik wakker hoef te blijven”. In de uren dat ingeslotenen op hun cel zitten wordt er vaak veel lawaai gemaakt uit onvrede over de maatregelen. Ook bestaat er veel onduidelijkheid bij de ingeslotenen over hun situatie; ze vragen zich af of ze worden vrijgelaten doordat er geen zicht is op uitzetting. Immers zijn een hoop anderen al wel vrijgelaten. Het Meldpunt hoopt dat hier snel meer duidelijkheid over komt.