Uitgeprocedeerde asielzoekers moeten sneller worden uitgezet, dat zeggen meerdere Europese migratieministers.

In een podcast-uitzending van Dit is de Dag op NPO Radio 1 werd gesproken over hoe uitzettingen gaan. Te gast in de uitzending waren Ruben Brekelmans van de VVD en Carolus Grütters, onderzoeker bij het Centrum voor Migratierecht van de Radboud Universiteit.
Aanleiding voor dit gesprek is een aanslag in Brussel op 16 oktober 2023. Hierbij kwamen twee Zweedse toeristen om het leven. De verdachte komt uit Tunesië en verbleef jaren als vreemdeling in België, waar hij radicaliseerde volgens RTLnieuws.

Ruben Brekelmans vraagt zich af waarom de verdachte in vier verschillende landen asiel kon aanvragen en waarom was hij niet eerder uitgezet naar Tunesië. Ruben Breukelmans ziet geen probleem bij het plaatsen van mensen in vreemdelingendetentie. Volgens hem ligt het probleem bij de uitzetting. Het land van herkomst wil niet altijd ingeslotenen terugnemen. Europa heeft niet met elk ander land een terugkeerakkoord. Zonder terugkeerakkoord kan een land weigeren iemand terug te nemen.

In de uitzending wordt ingegaan op hoe VVD druk uit wil oefenen op landen om hun burgers terug te nemen. Landen die meewerken kunnen worden beloond, bijvoorbeeld door het geven van ontwikkelingshulp. Nederland kan negatieve afspraken maken met landen die niet meewerken, zoals het stopzetten van ontwikkelingshulp or handelsvoordelen. Het maken van terugkeerakkoord lukt nog niet met alle landen. Ruben Brekelmans vertelt dat het voor de VVD een optie is om een ongewenstverklaring af te geven aan mensen die niet vrijwillig terug willen keren. Een ongewenstenverklaring wordt nu door Nederland gegeven als de IND beslist dat iemand een gevaar is voor de nationale veiligheid, als iemand de vreemdelingenwet heeft overtreden of als iemand is veroordeeld voor een misdrijf. Wanneer een ongewenstenverklaring wordt gegeven, moet de persoon onmiddellijk Nederland verlaten en mag hij of zijn nooit meer terugkomen. Brekelmans is van mening dat dit sneller afgegeven moet kunnen worden en zegt dat hij van mening is dat mensen zonder geldige verblijfsdocumenten ook vastgezet moeten kunnen worden als het land van herkomst niet meewerkt aan terugkeer.

Carolus Grütters vindt straffen niet de juiste oplossing voor personen zonder verblijfsrecht. Uitzetting is niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld omdat een land de persoon niet terugneemt of men weet niet wat het land van herkomst is. Meneer Grütters legt ook uit dat mensen zonder geldige verblijfsdocumenten niet altijd uitgeprocedeerde asielzoekers zijn. Volgens hem is er geen korte termijn oplossing voor deze kwestie. De aanslag in Brussel zou niet de vraag op moeten roepen hoe deze persoon uitgezet kan worden, maar hoe deze moordaanslag voorkomen had kunnen worden. Het maakt niet uit of de verdachte uit Tunesië komt of uit Griekenland of Polen.

Het Meldpunt is het eens met meneer Grütters. Een strafbaar feit vraagt om strafrechtelijk onderzoek. De aanslag in Brussel staat los van het uitzetten van personen zonder verblijfsvergunning. Ook is het Meldpunt van mening dat het afgeven van een ongewenstverklaring omdat iemand niet vrijwillig vertrekt inhumaan is.