Op 6 juli heeft het Meldpunt een rondleiding gehad op Schiphol’s uitzettingscomplex door de Koninklijke Marechaussee. Naar aanleiding van een klacht die wij eerder tegen de Koninklijke Marechaussee (Kmar) hadden ingediend, werd het Meldpunt uitgenodigd om vragen te stellen met betrekking tot de uitzettingsprocedure en rond te kijken.

Zo hebben we onder andere inzicht gekregen in hoe de vreemdelingenbrigade van de Kmar te werk gaat. Het viel ons op dat het uitzetting complex vrij klein is en dat het er erg kaal en grauw uitziet met lage plafonds en smalle gangen. De volgende korte samenvatting is gebaseerd op wat de Kmar het Meldpunt vertelde, vanzelfsprekend gaat het dus om een subjectieve weergave van de feiten.

Nadat een ingeslotene op Schiphol aankomt onder begeleiding van DV&O (Dienst Vervoer & Ondersteuning) wordt hij of zij aan de escort commandant van de Kmar overgedragen. Daarna gaat ingeslotene door een metaaldetector en wordt hij of zij gefouilleerd.

Een kort intakegesprek geeft ingeslotene informatie over de uitzetting en de ingeslotene krijgt een klachtenformulier over de Kmar, een claim check voor de bagage, een infoformulier over asielaanvraag en nu tijdens corona een gezondheidsformulier. Er is mogelijkheid om via een tolk te communiceren en om iemand kort te bellen. Vervolgens wacht de ingeslotene met anderen die worden uitgezet in een ‘oponthoud ruimte’. Indien men niet meewerkt aan zijn of haar uitzetting wordt men alleen in een cel geplaatst samen met een escort commandant. Er zijn drie eenpersoonscellen en twee grote groepscellen. In de groepscellen bevinden zich banken, meerdere wc’s en een kraantje. Er is ook een rookruimte aanwezig. Voor families of alleenstaande minderjarigen is er een familieruimte.

Volgens de Kmar worden rond twee uur na aankomst op het complex ingeslotenen met de bus naar het vliegtuig gebracht. Zij worden dan in het vliegtuig geplaatst. Als de ingeslotene vooraf al aangeeft of laat merken dat hij of zij niet zal meewerken, bereidt de Kmar extra voorzorgsmaatregelen voor om de uitzetting toch door te laten gaan. Indien mensen met een escort uitgezet worden (dit betreft slechts 10% van de gevallen aldus de Kmar) worden zij meestal via een trap aan de achteringang aan boord gebracht voordat de andere passagiers aan boord gaan bijvoorbeeld. Ook kan er gebruik worden gemaakt van een body-cuff (een soort tuigje van klittenband die de handen boeit) of andere beperkende middelen en technieken zoals een kaakfixatie.

Bij een begeleide uitzetting gaan er in ieder geval twee escorts mee in burgerkleding die de ingeslotene, tot aan de overdracht in het land van uitzetting, escorteren. Soms besluit een ingeslotene om pas op het laatste moment, eenmaal op het vliegtuig, verzet te plegen. De piloot kan dan besluiten, met het oog op het behouden van de rust en veiligheid, om de ingeslotene niet op deze vlucht uit te zetten.

Tot slot zijn er, ondanks dat de rondleiding voor veel opheldering heeft gezorgd, ook een aantal zaken aan het licht gekomen die verder onderzocht dient te worden. Zo voldoen de cellen niet aan de wettelijke minimale eisen, want geen enkele cel beschikt over ramen. Ook hangen er overal camera’s, ‘maar die worden niet uitgelezen of opgenomen, ondanks dat ze aan staan’, aldus de woordvoerder. Het Meldpunt vindt dit vreemd en gaat dit verder onderzoeken.