Wanneer personen zonder verblijfsvergunning niet gedwongen uitgezet kunnen worden naar het land van herkomst, worden zij weer vrijgelaten en verzocht om vrijwillig terug te keren. Uit het proefschrift van Christian Mommers wordt echter geconcludeerd dat vrijwillige terugkeer eigenlijk ook dwang is, zo is te lezen in een artikel van het NRC dat afgelopen maand is verschenen. Mommers heeft onderzoek gedaan naar wat vrijwilligheid en de eigen verantwoordelijkheid van personen zonder verblijfsvergunning precies inhoudt.

In zijn proefschrift geeft Mommers aan dat de verantwoordelijkheid op terugkeer te veel bij de irreguliere migrant wordt neergelegd. Dit kan leiden tot schending van mensenrechten en misbruik. Enkele voorbeelden die hij hiervan geeft zijn het betalen van smeergeld of het opsturen van een van een dankbaarheidsbriefje om toe te worden gelaten tot het land van herkomst.

Om de regelgeving te verduidelijken en de balans te herstellen geeft Mommers 25 aanbevelingen voor de EU-terugkeerregeling die hij bespreekt in zijn proefschrift. Deze gaan onder meer over de eisen die gesteld zijn aan de migrant en aan het land van herkomst en over de termijn van terugkeer. Hij hoopt dat met behulp van de aanbevelingen de migranten een eerlijke kans krijgen om te vertrekken, zonder dat ze geboeid op het vliegtuig worden gezet. Ook wij hopen dat deze aanbevelingen bij zullen dragen aan de verduidelijking van het EU-terugkeerbeleid.